Panama, het nummer 55 op de FIFA-ranking, kwalificeerde zich voor het eerst in haar geschiedenis voor een WK voetbal. Lange Bal analyseerde voor u de laatste wedstrijden van de debutant tegen Denemarken (0-1 verlies), Costa Rica (2-1 winst), Noord-Ierland (0-0) en Noorwegen (0-1 verlies).

Bondscoach Dario Gomez kwalificeerde zich in een verder verleden al met Colombia en Ecuador voor een wereldkampioenschap maar werd steeds uitgeschakeld in de poulefase. Met onderstaande 23 spelers onderneemt hij een poging tot een tweede mirakel na de onverhoopte kwalificatie.

Verwachte basiself als Panama in 4-1-4-1 aantreedt

Doelmannen
Jose Calderon (Chorrillo), Jaime Penedo (Dinamo Boekarest), Alex Rodriguez (San Francisco)

Verdedigers
Felipe Baloy (Municipal CSD), Harold Cummings (San Jose Earthquakes), Eric Davis (Dunajska Streda), Fidel Escobar (New York Red Bulls), Adolfo Machado (Houston Dynamo), Michael Murillo (New York Red Bulls), Luis Ovalle (Olimpia), Roman Torres (Seattle Sounders)

Middenvelders
Edgar Barcenas (Cafetaleros de Tapachula), Armando Cooper (Universidad de Chile), Anibal Godoy (San Jose Earthquakes), Gabriel Gomez (Bucaramanga, Valentin Pimentel (Plaza Amador), Jose Luis Rodriguez en Ricardo Avila (KAA Gent)

Aanvallers
Abdiel Arroyo (Alajuelense), Ismael Diaz (Deportivo La Coruna), Blas Perez (Municipal), Luis Tejada (Sports Boys), Gabriel Torres (CD Huachipato)

Middenvelder Amilcar Henriquez was met 88 caps één van de ouderdomsdekens van het team, hij werd vorig jaar echter neergeschoten bij een overval. Lichtgewicht op de flank, Alberto Quintero, moest in laatste instantie afhaken met een voetbreuk.

In de WK-voorronde hanteerde Panama voornamelijk een 4-4-2 formatie, de laatste maanden werd er echter grondig geëxperimenteerd met onder meer 5-4-1 en een 4-1-4-1. Die laatste formatie lijkt het voorlopig te halen bij bondscoach Gomez. Mogelijke startopstelling, met een gemiddelde leeftijd van 29,36 jaar erg ervaren te noemen:

Penedo (36 jaar): onzeker op uitkomen, diepteballen inschatten in rug defensie
Davis (27): heel explosief, goed 1v1, blijft vooral achterin, niet veel aanvallende intenties
Torres (32): leider achterin, positioneel degelijk, ervaring zat, kopbalsterk. Indien te vermoeid wordt hij vervangen door Baloy (37)
Machado (33): krachtig, technisch heel beperkt, verre inworp
Escobar (23): sterk in duel, maakt regelmatig positionele fouten, als rechtsvoetige op LCV weinig betrokken in balbezit
Gomez (34): moet vooral balans in team houden, houdt steeds positie voor defensie
Godoy (28): aanvallend ingesteld, veel flair, durft risico nemen en leidt daardoor regelmatig balverlies op gevaarlijke plaats
Cooper (30): atypische middenvelder met enorme explosiviteit en drang naar voor, heel zwak in passing eens onder druk, in pressing vaak steun gevend aan spits
Rodriguez (19): snel met goede 1v1 actie maar mist regelmatig overzicht en handelingssnelheid tussen linies
Barcenas (24): explosief maar weinig dreiging naar doel in 1v1
Perez (37): ouderdomsdeken voorin, komt altijd in bal, kopbalsterk, goede kaats waaruit gevaar kan volgen

BALBEZIT

In de opbouwfase heeft Panama twee manieren om het doel van de tegenstander te proberen bereiken. Een eerste manier is die waarbij de Panamezen kort proberen opbouwen en vanuit een snelle balcirculatie de zwakke zone van de tegenstander trachten te bespelen. Afhankelijk van de formatie van de tegenstander probeert het team steeds een overtal te creëren achter de bal om vanuit een snelle passing voorwaarts te spelen. In de laatste twee oefenpartijen tegen Noorwegen en Noord-Ierland probeerde Panama op deze manier zijn wil op te dringen aan z’n opponent.

(Te?) Groot overtal in de opbouwfase: 4 Panamese verdedigers (geel) en 1 middenvelder (rood) tegen 3 Noord-Ierse spelers (blauw). Door te trage balcirculatie verloopt het spel echter erg voorspelbaar en gaat de bal verloren tussen de linies

Tegen de 5-3-2 opstelling van de Noord-Ieren koos het er bewust voor om met beide backs laag te blijven en met Pimentel als 6 kort voor de defensie te blijven. Daardoor had het vaak een groot overtal achterin met 5 spelers tegen slechts 2 of 3 Noord-Ieren. Door deze grote superioriteit kon het in de defensie de bal makkelijk rondspelen van links naar rechts, het ontbrak hen achter aan spelers die gevaar creëerden tussen de linies en in de rug van de defensie bij de tegenstander.

Tegen de Noren een gelijkaardig verhaal. Noorwegen speelde in een 4-4-2 systeem waardoor Panama de 6 (nu Gomez) achteruit trok om tussen de centrale verdedigers een 3v2 situatie te creëren. De positie van de backs was echter vaak onvoldoende hoog om ruimte te maken voor andere ploegmaats. Bovendien zorgde, eigenlijk in alle wedstrijden, de te lage balsnelheid voor heel voorspelbaar getik achterin zonder dat er directe diepgang mogelijk was. De tegenstander kon Panama vaak dwingen in een risicovolle pass tussen de linies die makkelijk werd onderschept. Wanneer de Panamese centrale verdedigers toch een aanvallende middenvelder of flankaanvaller tussen de linies konden bereiken, verloor deze meestal de bal door een te beperkte technische bagage met een gevaarlijke tegenaanval tot gevolg.

Noorwegen in 4-4-2. Gomez (6) zakt in tussen de centrale verdedigers om overtal te creëren. Opnieuw te trage balcirculatie om overtal uit te spelen. Ook geen aanspeelbaarheid tussen de linies (blauwe vak). Gerichte diagonale lange bal naar diepe spits volgt

Lange bal met lopende mensen
De tweede manier van opbouwen is snel de ‘kortste weg naar doel zoeken’, lees een snelle lange bal richting de aanvallers. In de beslissende WK-kwalificatiematch tegen Costa Rica en de oefenwedstrijd tegen Denemarken koos Panama duidelijk voor die tweede strategie. Gezien de beperkte kwaliteiten aan de bal bij de Panamezen lijkt dit, minder risicovol scenario, mogelijks het meest logische voor coach Gomez.

In sommige gevallen is het doelman Penedo die de bal meteen naar voren jaagt, maar vaker wordt in de opbouw kapitein en rechtercentrale verdediger R. Torres gezocht. Hij trapt bijna steevast de bal diagonaal lang richting diepe spits en targetman Perez (1.87m) of Tejeda (1.85m). Beiden zijn relatief kopbalsterk en Panama creëert het grootste gevaar wanneer de flankaanvallers of een aanvallende middenvelder (zoals de dynamische Cooper) dicht bij deze diepe spits komen om te anticiperen op het doorkoppen in de rug van de defensie of het winnen van de tweede bal centraal. Zo kon de 37-jarige spits Perez zijn snelle spitsbroeder G. Torres alleen voor de keeper zetten tegen Costa Rica, na een lange doeltrap van de keeper. In de 87’ scoorde Panama zo zelfs de belangrijke winnende treffer voor de kwalificatie met opnieuw een lange bal richting Perez die verlengde tot bij zijn mee opgerukte kapitein en centrale verdediger R. Torres.

Lange bal van achteruit op diepe spits Perez. Twee ploegmaats anticiperen op het kopduel en lopen door in de diepte, G. Torres komt alleen voor de Costa Ricaanse keeper maar mist

Voor het overige is het aanvalsplan redelijk beperkt. Waar Panama in de opbouwfase vaak een overtal probeert te creëren als het kort wil opbouwen, doet het dit ironisch genoeg niet in de aanvalsfase. Daar staat het vaak in ondertal of in gelijkheid wat bitter weinig tot dreiging leidt gezien de beperkte individuele kwaliteit van zijn spelers. Een zekere angst om de bal te verliezen is een meer dan logische verklaring. Enkel rechtsback Machado durft af en toe aanvallend inschuiven.

Beide flankspelers staan breed, halfspaces niet bezet. Er wordt geen overtal gecreëerd rond de bal, onvoldoende kwaliteit om 2v2 situatie uit te spelen = geen diepgang

Crosspass om 1v1 te creëren op linkerflank
Hierdoor is het echter te vaak wachten op de lange bal richting de spitsen. Eén van de weinige patronen waardoor Panama af en toe gevaar creëert, is wanneer het in een centrale positie tot een 1-2 kan komen met spits Perez, die bijna altijd naar de bal komt. Een laatste vaststelling is de snelle flankwissel van R. Torres. Als de centrale verdediger de bal niet naar de targetman trapt, probeert die vaak de cross naar de linkerflankaanvaller te trappen die dan een snelle 1v1 actie kan opzetten. Met Rodriguez heeft het daar iemand met snelheid en een voorzet, Barcenas is beperkter in deze situaties. Tot heel veel gevaar komen de Panamezen dus voor alle duidelijkheid niet vanuit het veldspel. Als de Belgen met hoge druk ook nog R. Torres kunnen vastzetten zodat die zijn crosses niet kan trappen, hebben onze Duivels bitter weinig te vrezen. Geen enkele gemaakte goal in hun vier oefenmatchen in 2018 tegen Noorwegen, Noord-Ierland, Zwitserland en Denemarken is het harde verdict voor Panama.

BALVERLIES

In verdedigend opzicht heeft bondscoach Gomez z’n huiswerk iets meer op orde. Binnen de 5-4-1 formatie tegen Denemarken en Zwitserland stapelden de defensieve fouten zich eerst nog op. Om te beginnen hielden de Panamezen de ruimtes tussen de linies onvoldoende dicht wat erg vaak werd uitgespeeld door de tegenstander.

Dat zorgt uiteraard voor een kettingreactie wanneer andere spelers hun positie gaan verlaten om toch druk te geven op de balbezitter tussen de linies. Tegen de Denen verlieten de centrale verdedigers dan regelmatig hun ruimte om door te dekken wat vaak goed werd uitgespeeld door de Denen in de halfspaces in de rug van de verdediging. Het feit dat de centrale verdedigers bijna nooit goed op één lijn stonden, werkte dit uiteraard in de hand.

Ruimte tussen linies wordt niet goed verdedigd. Eriksen wordt aanspeelbaar en door slecht uitstappen van twee Panamese spelers, krijgt hij vrije baan in de rug van de defensie. Hij trapt een gevaarlijke voorzet vanuit halfspace die in handen van keeper wordt gekopt

Problemen met ruimte in de rug
Ook het verdedigen op de flanken verliep moeizaam. Ondanks de 5-4-1 opstelling probeerden Panama bij momenten wel hoog druk te zetten: het zorgde voor enthousiasme bij de wing backs die probeerden door te dekken op de backs van de tegenpartij wanneer hun flankaanvallers hoger aan het storen waren. Wanneer die even te laat kwamen, zorgde dat uiteraard voor zeeën aan ruimtes in de rug van de defensie. Het gebrek aan snelheid bij de oudere spelers achterin kon bijgevolg makkelijk worden benut.

Gomez besloot na de wedstrijden tegen Denemarken (1-0 verlies) en Zwitserland (6-0 verlies) verlies voor een omschakeling naar een 4-1-4-1. Vanuit die formatie gaf het eerst de Noord-Ieren partij en dat verliep een stuk beter. Een leuke test ook omdat de Noord-Ieren net als onze Rode Duivels met een 3-mansdefensie spelen. Panama koos voor een medium blok vanuit 4-1-4-1 waarbij het de 3 verdedigers relatief eenvoudig laat rondspelen zonder druk te geven. De 4 spelers achter de diepe spits proberen de passlijnen af te zetten en snel te kantelen zodat de tegenstander niet tussen de linies kan spelen zonder dat de bal onderschept wordt.

Hogere pressing
Soms kozen de Panamezen echter wel voor agressieve pressing op de 3-mansdefensie. Meestal was het dan één van beide flankaanvallers die z’n moment koos om hoog door te duwen op de linker- of rechter centrale verdediger van de tegenpartij wanneer die een moeilijkere bal kreeg toegespeeld. Door hem naar binnen te duwen, vanuit de passlijn op de wing back, vond die weinig voorwaartse opties. Intussen drukte de spits door op de meest centrale verdediger en schoof ook de andere flankaanvaller door richting de derde centrale man. Vaak werd een centrale middenvelder wel vrijgelaten in die situaties maar de Noord-Ieren blonken op een slecht terrein niet meteen uit in hoog technisch vernuft waardoor het gedwongen werd snel lang te spelen. België moet wél in staat zijn om onder die mogelijke druk uit te voetballen.

Hogere pressing Panama. Rechterflankaanvaller duwt LCV van Noord-Ierland naar binnen. CV ontvangt moeilijke bal en wordt meteen onder druk gezet door diepe spits Perez waardoor een lange bal volgt

Met de 4-1-4-1 stond de organisatie en het beperken van de ruimte tussen de linies bij de Panamezen duidelijk beter de laatste partijen. Een grote zwakte blijft echter de ruimte in de rug van de defensie wanneer de tegenstander toch eens tussen in balbezit geraakt tussen defensie en middenveld van Panama. In die situaties is er soms geen druk op de bal waardoor er gevaarlijk kan getrapt worden maar vaker komt er geïsoleerd druk door 1 speler waardoor er snel een gevaarlijke eindpass in de diepte kan gespeeld worden. Gezien de kwaliteiten van Hazard en Mertens op die positie is groot gevaar daar zeker mogelijk. Zwitserland gaf er met verschillende gelijkaardige doelpunten alvast het goede voorbeeld.

Ook in de omschakeling naar balverlies is het team op die manier kwetsbaar. Vandaar waarschijnlijk ook de keuze om in de opbouw een groot overtal achterin te houden gezien de beperkte voetballende kwaliteiten en het feit dat de kans op balverlies sowieso groot blijft als men probeert geduldig uit te voetballen.

SPELHERVATTINGEN

Aangezien de individuele kwaliteit en het aanvalsplan redelijk beperkt is, moet Panama proberen gebruikmaken van elke standaardsituatie om tot gevaar te komen. Het eerste wat daarbij opvalt, is het frequente gebruik van de (heel) verre inworp. Deze komt van rechtsback Machado en wordt zowel op rechts als op links gebruikt. Er zijn zelfs situaties waarbij de verre inworp van zo’n 30m wordt gebruikt aan de middenlijn richting de targetspits die rond de baklijn beweegt. Rond hem zijn tegelijk voldoende lopende spelers die voor chaos proberen zorgen.

Heel verre inworp van back Machado richting diepe spits(en) en lopende mensen rond hem

Ook op hoekschoppen zijn R. Torres (1.87m) en spits Perez de gevaarlijkste heerschappen. R. Torres loopt bijna altijd naar de eerste zone waar hij richting doel kopt of de bal doorkopt naar de tweede zone. In de tweede zone loopt steevast zijn collega-centrale verdediger Escobar (1.82m). Op die manier ‘scoorde’ Panama ook het spookdoelpunt dat hen terug in de match bracht tegen Costa Rica. De hoekschoppen worden bijna steeds door andere spelers getrapt maar zo goed als altijd indraaiend.

Indraaiende corner. Torres loopt in de eerste zone in en kopt de bal door. Geharrewar voor doel en spookdoelpunt wordt toegekend

Bij hoekschoppen tegen kiest men duidelijk voor mandekking. Bovendien worden de eerste zone bezet en kiest R. Torres (de beste kopper) voor een centrale positie net binnen/buiten de kleine baklijn, ook Perez (targetman) neemt 1e zone voor zijn rekening. Opvallend is dat het elftal van Gomez tegen Noorwegen er van bij de start steeds voor koos drie aanvallers voorin te houden, iets wat uiteraard ook aan onze Duivels zal worden meegegeven. Er ligt in dit geval bijzonder veel ruimte voor een ingestudeerd nummertje rond de baklijn.

Mandekking in de 16m. R. Torres (5) en Perez (7) staan in zone om bal weg te koppen. Enorm veel ruimte voor een variant in en rond de baklijn

Het is overigens al 28 goals geleden dat Panama nog eens een tegendoelpunt slikte op corner (toen een korte corner tegen Costa Rica) dus op dat vlak zullen de Belgen zich van hun creatiefste kant moeten tonen.

CONCLUSIE

Echte vedetten heeft Panama niet. Als het team een succesje wil vieren, zal het dat waarschijnlijk moeten doen op een manier die heel ‘rechttoe rechtaan’ is met snelle lange ballen van achteruit op de diepe spits met lopende mensen rond zich. Aanvallend is er voor het overige weinig strategie. Enkel op hoekschoppen en op verre inworpen, toonde het team zich de voorbije matchen nog sporadisch eens gevaarlijk. De nul proberen houden zal van primordiaal belang zijn maar dat lukte slechts 2x in de laatste 10 wedstrijden. In balverlies staat het ook effectief al iets beter op orde in een 4-1-4-1 opstelling maar echt sterke tegenstanders troffen de Panamezen natuurlijk nog niet. Het blijft enorm kwetsbaar in de rug van de defensie ook van zodra de tegenstander erin slaagt tussen de linies te spelen. Dit Panama zal bloed, zweet en tranen laten maar mag eigenlijk niet meer dan een ideaal opwarmertje zijn voor België.

Meer internationaal voetbal