België – Brazilië (2-1): geschiedenis vanuit 3/4-mansdefensie

Eerder deze week schreven we nog een uitgebreid artikel met onze ‘tactische wensen’ voor de clash met Brazilië. Uiteraard is Lange Bal verheugd dat bondscoach Martinez de mogelijke problemen ook voorzag. We behielden de automatismen vanuit de 3-mansdefensie in balbezit, maar koppelden er een 4-mansdefensie aan in balverlies. Met Chadli als kameleon.

4-3-3 3-5-2

Opstellingen België & Brazilië

Zoals verwacht verdwenen Carrasco en Mertens uit de ploeg ten koste van Chadli en Fellaini na die hun sterke invalbeurt tegen Japan. Vertonghen bleef in de ploeg.

De flanken beter verdedigen, meer druk op de bal in het centrum, De Bruyne hoger op het veld en heel scherp counteren. Dat gaven we een aantal dagen geleden aan als belangrijkste werkpunten. Martinez had het ook allemaal gezien. Grote delen uit ons plan A en plan B werden gebruikt en eigenlijk samengesmeed tot plan C. Een analyse.

De Rode Duivels werken al twee jaar vanuit een 3-mansdefensie in balbezit en die werd dan ook behouden. In balverlies bouwde Martinez echter meer zekerheid in, hij koos voor een 4-mansdefensie in een soort 4-3-1-2.

 

In balbezit vormden Alderweireld, Kompany en Vertonghen de driemansdefensie met Chadli op de linkervleugel en Meunier op de rechterzijde. Witsel bleef voor de defensie, met Fellaini naast hem in een iets aanvallendere rol. Lukaku, Hazard en De Bruyne speelden hoger op het veld met meer vrijheid in een soort 3-5-2 maar hoe langer het team de bal in de ploeg had, hoe dichter het spel evolueerde naar de 3-4-3 zoals we ze kennen.

opbouw

Bij langdurig balbezit: 3-4-3 met Chadli en Meunier op de buitenkant (oranje) en Hazard en KDB (rood) dichtbij Lukaku

 

Uiteraard was daar ruimte voor variatie. Vooral De Bruyne had een redelijke vrije rol. Zo zwierf hij af en toe uit naar de linkerflank voor een positiewissel met Chadli. Maar hij liet zich soms ook uitzakken om van daaruit de dieptepass te versturen. Het uitzakken van KDB en de diepe loopactie van Fellaini had mits een zuivere uitvoering mogelijks al een vroegere 0-1 kunnen zijn.

dieptepass

KDB komt laag, Fellaini infiltreert en krijgt de bal mee

 

Wel hoge pressing

In balverlies schakelden de Duivels om naar een soort 4-3-1-2. Daarbij zakte Meunier een rijtje terug waarbij hij een ‘echte’ rechtsback werd, terwijl Vertonghen de linksbackpositie voor zijn rekening nam; Kompany & Alderweireld verdedigden het centrum. Chadli had de meest avontuurlijke invulling, hij werd van flankmiddenvelder omgetoverd tot centrale middenvelder in balverlies en nam plaats naast Witsel en Fellaini als buffer voor de defensie. Hazard en Lukaku werden de twee spitsen, met meestal Hazard op links en Lukaku op rechts. De Bruyne speelde tussen hen in als nummer 10. De inbreng van Chadli en Fellaini naast Witsel zorgde uiteraard voor de benodigde extra portie agressiviteit in het centrum.

ruit

Chadli in balverlies als centrale middenvelder, KDB als aanvallende middenvelder in een soort 4-3-1-2 

 

In tegenstelling tot de voorbije wedstrijden, probeerden de Duivels wél om hoog druk te zetten wanneer mogelijk. In die situaties schoof De Bruyne iets hoger op en werd hij tijdelijk de spits. Als Brazilië toch slaagde in een progressieve opbouw, zakte KDB opnieuw lager in op zijn oorspronkelijke 10-positie. Geen wonder dus dat hij de meeste afstand aflegde van alle Belgen.

pressing

Bij de pressing stapt KDB uit en wordt hij even de spits, Hazard en Lukaku staan breder

In die hoge pressing was het vanzelfsprekend de bedoeling de bal naar buiten te laten spelen. Zoals in onze voorbeschouwing ook al aangegeven, speelt Brazilië erg vaak de bal in van een lage back naar een flankaanvaller die in de bal komt. Vanwege de opstelling van de Belgen werd deze optie extra aantrekkelijk gemaakt en daar trapten de Seleçao ook vaak in, vooral in de eerste helft. De bal werd verschillende keren van Fagner, die dan onder druk werd gezet door Hazard, ingespeeld op de afhakende Willian die kort gedekt werd door Vertonghen. Het zorgde voor weinig dreigend combinatiespel bij de Brazilianen in de openingsfase.

pressing

België oriënteert de opbouw van Brazilië naar buiten waardoor ze opnieuw de voorspelbare ballen recht op recht langs de zijlijn spelen

 

Belgische counters

Toch kwamen de Goddelijke Kanaries aan een aantal kansen, onder meer op hoekschop, en had België een goede Courtois én het nodige geluk nodig om aan de openingstreffer te ontsnappen. Niet veel later zorgde een hoekschop aan de overkant voor een verlossende 0-1. Het counterspelletje kon nu echt beginnen. En dat deden de Belgen dan ook subliem, zeker in de eerste helft. Brazilië bleef steevast met drie mensen achterin en één speler daarvoor om de Belgische counters te proberen inperken.

Echter, het slimme vrijlopen van KDB zorgde voor problemen bij Brazilië. In onderstaand voorbeeld zijn beide backs hoger opgeschoven en moet Fernandinho dus achteraan bijspringen. KDB staat helemaal vrij om de counteraanval in te leiden die uiteindelijk strandt bij een dribbel van Lukaku.

counter

KDB helemaal vrij om de omschakeling in te leiden

Het tweede doelpunt, na een hoekschop van de Brazilianen, is opnieuw een uitstekend voorbeeld van een goed uitgespeelde counteraanval. Lukaku, balvast en versnellend, speelt op het juiste moment KDB in die afwerkt. Het lijdt geen twijfel dat Casemiro de Belgische spits niet zo makkelijk had laten passeren als Fernandinho maar dat maakt onze rekening uiteraard niet.

Al snel werd duidelijk dat de Brazilianen maar één optie hadden tegen deze strategie van de Rode Duivels. Snelle flankwissels om Willian & Neymar in 1v1 situaties te krijgen met de Belgische backs en tegelijk veel lopende spelers in het centrum. Het gevaar dat de Brazilianen creëerden viel bijna allemaal te noteren na een versnelling op de buitenkant met een voorzet tot gevolg. Op links vooral dankzij overlappingen van Marcelo bij Neymar. Op rechts vooral dankzij individuele acties van Willian. Door het 4-3-1-2 systeem in balverlies was het centrum van de Belgen nu echter wel voldoende bezet, ook de zone rond de zestienmeter. Brazilië werd echter dreigender…

 

Wissels

Aan de rust gooide Tite zijn spits Firmino in de strijd, Willian moest naar de kant, Jesus naar de buitenkant. Bizarre beslissing die al snel werd bijgestuurd door Douglas Costa in de plaats van Jesus te brengen. Costa tegen Vertonghen: al snel werd duidelijk dat daar de slag kon verloren worden van zodra Chadli aan het eind van zijn Latijn zou zitten. Voor het overige veranderde er niet veel: Neymar speelde wel vaker aan de binnenkant, soms als tweede spits, waardoor er meer ruimte kwam voor Marcelo. Fagner bleef steeds achterin. Brazilië schakelde zo om naar iets wat tussen een 3-5-2 en 4-3-3 in lag.

Belangrijkste ‘wijziging’ echter was het feit dat Miranda zo goed als ieder rechtstreeks duel won met Lukaku in de omschakeling. Daardoor werden de Belgische counters sneller geneutraliseerd en werd Brazilië veel dominanter na de pauze.

Door het balbezit van de Brazilianen en de flankwissels werd Costa vaker in 1v1 situaties gebracht tegen Vertonghen. Aangezien Chadli’s krachten uitgeput waren, kon hij niet altijd de nodige steun meer verlenen aan zijn ploegmaat waardoor die erg kwetsbaar werd. Het enige voordeel was nog dat Costa, linkervoet, vaak naar binnen dribbelde en daardoor toch nog tegen een middenvelder aanliep. Een Willian in vorm, rechtervoet, had het Belgische feestje daar zeker kunnen verknallen. Dembele voor Chadli had een snelle en logische wissel geweest, een omzetting naar 4-4-1-1 met dubbele flanken een andere mogelijkheid.

De aansluitingstreffer was dan ook geen verrassing. Zoals reeds meegegeven: gevaarlijke buitenspelers enerzijds en veel lopende spelers in het centrum anderzijds konden de Duivels pijn doen en zo geschiedde. Vertonghen probeerde vaak te anticiperen op de breedstaande Costa om die niet te veel op snelheid laten komen, maar dat betekent uiteraard consequenties in het centrum. Renato Augusto kan vrij inlopen tussen Vertonghen, de vermoeide Chadli en Kompany om binnen te koppen.

rugdekking

België speelde met vuur en rond de 80e minuut greep de bondscoach dan toch in. Geen dubbele flank, maar wel extra dekking achterin. Vermaelen erin en een switch naar een soort 5-3-1-1 met Hazard achter diepe spits Lukaku en KDB mee op het middenveld. Niet veel later bracht Martinez verrassend genoeg nog Tielemans als extra middenvelder en niet de balvaste recuperator Dembele. Het werd iets tussen hangen en wurgen in. Tielemans werd in het slot nog te makkelijk voorbijgedribbeld door Costa maar het daaropvolgende schot werd gelukkig uitstekend gepareerd door Courtois. De Belgen konden tevens rekenen op een sublieme Hazard om de wedstrijd dood te maken in de slotfase.

Martinez had vooraf een uitstekend plan uitgedokterd: 3-mansdefensie in balbezit & 4-mansdefensie in balverlies. De spelers voerden de taken heel goed uit maar de balvastheid voorin verdween waardoor de Belgen net voor/na rust ferm onder druk kwamen. Sneller ingrijpen had gekund maar uiteraard alle credits naar de spelers en staff voor deze prima prestatie. Puur op basis van de kansen verdiende Brazilië uiteraard meer (xG Brazilië 2,45 vs xG België 0,45, lees hier alles over xG) maar een beetje geluk is altijd nodig om te stunten. Zelfs met het best uitgedokterde plan geef je tegen een topteam als de Brazilianen namelijk nog wat kansen weg.

Schitterende prestatie van de Belgen, dinsdag wacht Frankrijk dat misschien de meest klinische ploeg is op dit WK. Go Belgium!

Meer WK-analyses!

Advertentie

België-Brazilië: moment van de waarheid

De Gouden Generatie staat voor haar Grote Examen. De ‘eigen keuze’ voor de moeilijke tabelhelft waarbij een kwartfinale tegen Brazilië onvermijdelijk was, werd gemaakt. Dé ontmoeting dus met misschien wel de grote WK-favoriet (samen met Frankrijk). België cruisete door het tornooi maar treft nu voor het eerst in het tornooi minstens z’n evenknie. Het moment om geschiedenis te schrijven?! Een voorbeschouwing.

Lange Bal zag tot dusver 44 van de 56 gespeelde WK-matchen. Zoals altijd zijn er verschillende trends weer te geven: de impact van de VAR, het belang van de spelhervattingen (bijna de helft van de WK-goals), het grote aantal goals vanuit een omschakeling, het feit dat slechts weinig teams nog kiezen voor een achterhoede met 3 verdedigers, etc.

Een ‘kwalijke’ trend was ongetwijfeld de behouden aanpak van een aantal (top)landen. Het gebrek aan trainingstijd bij een nationaal elftal weegt vaak niet op tegen het samenbrengen van ’s lands grootste talenten. Het zorgt ervoor dat de bondscoach logischerwijs zijn team vooral verdedigend op orde probeert te krijgen om dan veelal te focussen op de omschakeling en het individuele talent dat het verschil voorin moet maken.

Dé grote uitzondering hierop vormen ongetwijfeld onze Rode Duivels. Wél met z’n drieën achterin, wél vanuit een duidelijk aanvalsplan met structuur, met veel lef en branie. Eén van de weinige landen die vol op de aanval durft te spelen, niet toevallig het team dat mogelijks het meeste steun krijgt van de neutrale voetballiefhebber. Met een aanvallende xG van 10,49 creëerden onze Rode Duivels tijdens dit WK aanvallend ook het meeste kwalitatief hoogstaande kansen van alle teams. (Lees hier meer over Expected Goals Data)

Met een aanvallende xG van 7,71 staat Brazilië dan weer op de tweede plaats in die ranking, doch Brazilië lijkt duidelijk afhankelijker van de individuele kwaliteit dan van ruimtecreatie, het benutten van die ruimte en duidelijke patronen.

Hoe dan precies? België gaat al twee jaar uit van een aanvallend 3-4-3 systeem met duidelijke patronen en veel drang naar voor. Opvallend daarbij is dat het via de positie van de spelers uiteraard constant tegenstanders aan het twijfelen wil brengen. Veel spelers tussen de linies of die voor diepte zorgen (rood omcirkeld = gevaarlijkste spelers), spelers hoog naast het blok van de tegenstanders (oranje), ploegmaats in het blok van de tegenstander (geel) maar relatief laag en dus niet zo gevaarlijk en tot slot spelers laag buiten het blok van de tegenstander (groen: lees in eerste instantie ongevaarlijk).

positionele structuur

 

Opvallend bij de Belgen dat het steeds probeert 5 gevaarlijke spelers te hebben (rood of oranje). Enkel tegen Japan liet het zich in de eerste fase van de opbouw misschien te veel verleiden tot ‘veilig/ongevaarlijk balbezit’ door het (onnodig?) uitzakken van Witsel in de opbouwfase waardoor het één speler te weinig had in de ‘gele zone’. Toch houdt het steeds 2 oranje en 3 rode spelers in gevaarlijke posities.positionele structuur

 

 

Los van (het blok van) de tegenstander is Brazilië hier gedurende het tornooi over het algemeen een stuk voorzichtiger in. Het gaat altijd uit van een 4-3-3 formatie maar onderstaande situatie is bijvoorbeeld geen uitzondering: 5 spelers in de laatste veilige lijn buiten het blok van de tegenstander komt geregeld voor. Het zorgt ervoor dat de twee flankaanvallers het veld breed houden (oranje) en er dus maar 1 echte gevaarlijke (rode speler) is die uiteraard makkelijk te verdedigen valt.

opbouw Brazilië

 

Een ander euvel binnen het aanvalsplan van Brazilië hangt daar nauw bij samen: de backs (vooral Fagner & Filipe Luis) zijn relatief beperkt in hun aanvalsdrift waardoor de wingers het veld breed houden en er dus weinig aanspeelopties komen in de ‘red zone’. Daardoor worden Neymar en Willian vaak aangespeeld in slechte omstandigheden: namelijk recht op recht langs de lijn terwijl ze kort gedekt worden. Zonder twijfel een belangrijke reden waarom Neymar steeds in het duel terecht komt en dus ook zo veel schoppen krijgt dit WK. Een matige positionele invulling van het elftal die je bij België maar nauwelijks zal zien, qua aanvallende structuur en visie doet dit WK niemand beter dan onze Belgen. Desondanks zijn de versnellingen van de Brazilianen vaak verschroeiend en zijn Willian, Neymar en Coutinho allen in staat de match met één verrassende flits in een beslissende plooi te leggen.

recht op recht inspelen

 

Verdedigend houden België en Brazilië elkaar ook relatief in balans, in defensief opzicht heeft België een xG van 3, Brazilië doet iets beter met slechts 2,33 (en trof waarschijnlijk ook al betere tegenstanders). Primus van de klas hier zijn Frankrijk en Uruguay die elkaar ook vrijdag treffen, kneusjes zijn Rusland en Kroatië die elkaar zaterdag ontmoeten. Los van de xG leeft toch het gevoel dat Brazilië defensief een stuk stabieler is dan onze Belgen met voorlopig slechts 1 geslikt doelpunt tegen Zwitserland en clean sheets tegen Mexico, Servië en Costa Rica. België kon enkel de 0 houden tegen Panama en een geplaatst Engeland, het slikte er 4 tegen Japan en Tunesië. Het feit dat Brazilië in principe meer mensen achter de bal houdt in balbezit, speelt hier uiteraard een rol in. Drie maand geleden schreven we hier overigens al over de toegenomen defensieve stabiliteit bij Brazilië!

Ondanks de 5-mansdefensie, want daarnaar evolueert de 3-4-3 uiteraard in langere periodes zonder balbezit, heeft België twee grote euvels in balverlies. Een echte structuur om bepaalde periodes van de match gericht hoog te pressen ontbreekt ook nog maar dat kunnen we de bondscoach gezien de beperkte trainingstijd uiteraard niet verwijten, op een WK voetbal zijn er amper teams die dat facet beheersen.

1-  1v2 op de flanken

In balverlies wordt de 3-4-3 in principe regelmatig omgetoverd tot een 5-4-1. Echter Hazard en Mertens, die veelvuldig de rol vertolken als inside winger, vullen de defensieve taken niet altijd even goed in. Hieronder zie je een voorbeeld binnen de 5-4-1 waar het relatief blok goed gevormd is. Eens de bal naar buiten gaat naar de backs van de tegenstander is er echter geen of weinig druk op de bal.

Regelmatig zie je dan ook dat de Belgen gedurfd gaan gokken op de omschakeling waarbij het team in twee blokken lijkt uiteen te vallen, in een 5-2 achter de bal en 3 jongens voor de bal (Mertens, Hazard en Lukaku). Uiteraard dé reden waarom we zo gevaarlijk zijn in de omschakeling: vaak kwalitatieve spelers al in een hoge positie op het moment dat we de bal veroveren. Geen enkel ander land doet dit echter en zo zwaar gokken tegen de Brazilianen is waarschijnlijk geen goed idee. Marcelo, indien fit, laten oprukken op de linkerflank en met Neymar op Meunier laten afstormen is mogelijks zelfs suïcidaal te noemen. Japan probeerde dit tegen de Belgen al constant uit te spelen met de oprukkende Nagatomo en Inui tegen Meunier, wat meermaals tot gevaar leidde.

2” voor het 2e tegendoelpunt tegen de Jappaners zie je deze 5-2-3 formatie duidelijk terug: Mertens, Hazard en Lukaku blijven voorin hangen: het team in 2 blokken verdeeld

 

 

 

2-  Gebrek aan dekking/agressiviteit centraal voor de defensie

Een tweede grote probleem is het gevolg van die ondertalsituaties op de flank. Maar al te vaak moet De Bruyne maar vooral Witsel dit ondertal gaan oplossen op de buitenkant waardoor er centraal erg veel ruimte komt voor de tegenstander om in te voetballen. Wanneer er dan toch eens twee mensen voor de defensie spelen, missen deze regelmatig de nodige agressiviteit en onverzettelijkheid. Het tweede doelpunt (zie foto hierboven) van Japan waarbij De Bruyne slentert om Witsel te helpen is de perfecte illustratie daarvan.

Ook de bezetting van de eigen 16m bij flankvoorzetten wordt regelmatig verwaarloosd. Vaak probeert Meunier of Carrasco de voorzet af te blokken, soms met de steun van Witsel of een centrale verdediger. Ook dan durft De Bruyne zijn defensieve taken wel eens te verwaarlozen waardoor een bal van 45° achteruit richting 16m levensgevaarlijk kan zijn. Neymar, Coutinho en Willian lijken ons nu ook niet echt de spelers om daar vrij te laten trappen…

Witsel moet de 1v2 aan de buitenkant corrigeren om flankvoorzet eruit te halen, De Bruyne nergens te bespeuren. Centrale zone (rood) volledig vrij voor een bal achteruit naar inlopende tegenstanders 

 

Als Roberto Martinez er in slaagt om bovenstaande twee defensieve problemen nog te verhelpen in de laatste dagen maakt België zeker een goede kans om vrijdag een stunt te realiseren. Echter, het moet gezegd dat deze problemen al langere tijd zichtbaar zijn binnen het elftal van de Rode Duivels en dat zal zeker niet aan het oog van Brazilië ontsnapt zijn. De offensieve slagkracht en het gevaar in de omschakeling behouden en tegelijk de defensieve problemen verhelpen, is ook niet evident. Het één heeft uiteraard altijd effect op het ander.

Om zoals vele analisten niet enkel met een beschuldigend vingertje te wijzen of in algemeenheden te praten, koppelen we er meteen twee mogelijkheden aan voor onze Duivels. Het ene al dichter bij het huidige plan dan het andere.

 

Plan A

In ons eerste plan kiezen we in balbezit voor de huidige aanvalspatronen van onze Rode Duivels vanuit 3-4-3. Met het motto: wat goed is, moet behouden worden! Echter in balverlies, kiezen we voor een asymmetrische 4-3-3 zoals KAA Gent het destijds deed onder Hein Vanhaezebrouck: namelijk in balverlies meteen omschakelen naar een 4-mansdefensie mét een dubbele flankbezetting. Daarbij wordt Meunier de rechtsachter en geeft hij in de defensie steun aan Vermaelen, Alderweireld en Kompany. Chadli of Carrasco blijft dan iets hoger speler als linkermiddenvelder, terwijl De Bruyne rechtermiddenvelder wordt. Centraal voor de defensie kiezen we sowieso voor Witsel én Fellaini. Lukaku en Hazard kunnen dan hoger op het veld van meer vrijheid genieten en de Belgische counters inleiden.

omschakeling opbouw

Balbezit België 3-4-3

Balverlies België: 4-3-3 -> 4-4-1-1

Voordelen:
+ offensieve patronen blijven behouden

+ Hazard en Lukaku kunnen dreigend blijven in omschakeling

+ meer defensieve slagkracht centraal voor de defensie

+ dubbele flankbezetting in balverlies

 

Nadelen:

– omschakeling naar balverlies: Meunier tijdig terug? Wat met Neymar?

– Vermaelen fit/beweeglijk genoeg voor eventuele 1v1 situatie met Willian?

 

Plan B

In ons tweede plan proberen we de nadelen van plan A te neutraliseren. Hierbij kiezen we in balbezit en balverlies voor een soort 4-3-2-1 formatie. Dit keer met Meunier als ‘vaste’ rechtsachter maar met een rijkelijk gestoffeerd middenveld voor de defensie: Witsel, Fellaini en Dembele. Witsel als slot op de deur centraal. Dembele als nuttige factor in de opbouw én als bewaker van Neymar wanneer Meunier is opgerukt. Fellaini kan in aanvallend opzicht ook meer infiltreren en gevaar stichten in de box. Ook in plan B krijgen Hazard en Lukaku voldoende vrijheid, De Bruyne ook meer dan in plan A.

4-3-2-1

4-3-2-1 opstelling

Voordelen:

+ restverdediging staat goed: Neymar kan worden opgevangen

+ meer vrijheid voor Hazard en De Bruyne in balbezit en omschakelmomenten

+ verrassende infiltraties van Fellaini mogelijk

+ geen dubbele flank maar Dembele en Fellaini kunnen daar voldoende bijspringen

 

Nadelen:

– offensieve automatismen worden deels weggenomen

 

Conclusie

België speelde van alle teams op dit WK voorlopig misschien wel het meest vrank en vrij, steeds vanuit een aanvallende filosofie en duidelijke patronen. Bondscoach Martinez verdient daarvoor uiteraard alle lof. Verdedigend zijn er echter nog serieuze hiaten die de komende dagen moeten weggewerkt worden, we doen hierboven zelf een aantal suggesties. Rest ons enkel nog alle steun te bieden aan de Red Devils, Go Belgium. Tijd om geschiedenis te schrijven!

 

Meer WK-artikels

Expected Goals Data (xG)

Twee speeldagen ver, 32 van de 64 wedstrijden op dit WK zijn achter de rug. Tijd om er een paar statistieken bij te nemen. En daarbij proberen we vooral de ‘Expected Goals data‘ te introduceren op een eenvoudige manier.

Statistieken en data-analyse zijn in het voetbal overduidelijk aan een opmars bezig. Eén van de laatste nieuwigheden, nog niet heel bekend bij het grote publiek, is Expected Goals Data (xG). Deze data kijken terug op de wedstrijd van bepaalde teams en geven het verwachte aantal goals weer in normale omstandigheden. Daardoor wordt dus de factor ‘geluk’ een stuk weggeveegd. Men kijkt nu eenmaal naar het aantal gecreëerde kansen los van het feit of die nu gescoord werden of niet; met strafschoppen en own-goals wordt ook geen rekening gehouden. Met andere woorden, xG = de optelsom van het potentieel van de schoten richting doel.

De xG heeft één groot nadeel en dat is dat het enkel rekening houdt met effectieve schoten. Dat houdt dus in dat een gevaarlijke counteraanval waarbij iemand alleen voor doel net één voetje te kort komt om te trappen, niet in de statistieken wordt opgenomen. Toch blijft het een nuttig instrument om het voetbal verder te objectiveren.

De xG waarde van een doelpunt wordt vooral bepaald door de positie van waaruit naar doel wordt getrapt. Simpel gezegd: hoe dichter bij doel, hoe hoger de kans op een doelpunt, dus hoe hoger de xG waarde. Daarnaast wordt ook rekening gehouden of een doelkans met de voet of met het hoofd werd ondernomen, doelpogingen met de voet hebben nu eenmaal meer kans om uiteindelijk een doelpunt te worden. Uiteraard zijn deze waardes ernstig berekend op basis van statistieken van doelpunten uit de recente geschiedenis.

 

Meest gecreëerde doelkansen

  1. België          6,49 xG
  2. Engeland     4,10 xG
  3. Brazilië        3,61 xG
  4. Zwitserland 3,41 xG
  5. Spanje         3,20 xG

 

Minst gecreëerde doelkansen

  1. Australië                0,60 xG
  2. Saoedi-Arabië       0,80 xG
  3. Costa Rica             0,83 xG
  4. Egypte                    1,00 xG
  5. Zuid-Korea             1,15 xG

Teleurstelling onder de toplanden hier zijn Argentinië (2,00 xG) en Portugal (1,9xG). Duitsland scoort gemiddeld met 2,59xG.

Ook interessant is om het effectief aantal gemaakte goals eens naast de xG te leggen. Het geeft een duidelijk beeld hoezeer een team presteert ‘tegen de logica’ omdat het net wel of net geen efficiënte topspits heeft, net wel of net geen geluk heeft, flaterende doelmannen bij de tegenstander of niet, etc.

Overperforming (gescoorde goals – xG)

  1. Rusland   +5,0
  2. Engeland +3,9
  3. Kroatië     +2,2

Opvallend hierbij is dat Rusland enorm ‘overperformt’: het creëerde in theorie slechts voldoende kansen om 3 goals te maken, maar het maakte er liefst 8. Het geeft duidelijk aan dat het team momenteel op een wolk speelt, goals maakte vanuit schier onmogelijke hoeken, maar het valt af te wachten of dit effectief blijft duren. Ook Engeland scoort veel meer dan het creëert, dat doet het voornamelijk via ingestudeerde spelhervattingen en dankzij een aantal strafschoppen.

Underperforming (gescoorde goals – xG)

  1. Marokko   -1,4
  2. Peru          -1,2
  3. Uruguay    -1,0
  4. Argentinië -1,0

Aan de andere kant van de medaille vinden we Peru en Marokko terug wat je subjectieve idee ongetwijfeld bevestigt: 2 teams die ten aanval trokken en kansen creëerden maar nog niet tot scoren kwamen. Ook Uruguay en Argentinië lieten nog wel wat goede kansen onbenut.

Balbezit
Het valt op dat de laatste jaren meer en meer teams opteren om vanuit een laag blok te spelen en te kiezen voor een snelle omschakeling. Interessant om even het aantal gecreëerde kansen (xG) naast het percentage balbezit te leggen. Is het nog wel nodig om steeds dominant te zijn en veel de bal te hebben? We kijken naar de 5 teams die het meeste kansen creëerden.

  1. België             49,0% balbezit
  2. Engeland        53,3% balbezit
  3. Brazilië            59,5% balbezit
  4. Zwitserland     50,9% balbezit
  5. Spanje             62,3% balbezit

De teams die het meest kansen creëren, hebben dus nog wel degelijk meer balbezit ten opzichte van hun tegenstander. België is de enige uitzondering.
Wel opvallend: voor de 3 teams met gemiddeld het hoogste percentage balbezit is de puntenoogst erg schaars. Duitsland (69,2% balbezit – 3 punten), Argentinië (67,3% balbezit – 1 punt) en Marokko (63% balbezit – 0 punten). Ook Saoedi-Arabië kon niet veel voordeel halen uit het hoge percentage balbezit (59,1%).

Beste defensies

Welke teams gaven volgens het xG-model nu het minste gevaarlijke doelkansen weg?

  1. Frankrijk  0,50 xG
  2. Engeland 0,80 xG
  3. Rusland   0,80 xG
  4. Uruguay  1,00 xG
  5. Spanje     1,10 xG
  6. Brazilië     1,13 xG

België scoort hier een pak minder goed in, ondanks dat het slechts tegen Panama en Tunesië uitkwam. Met een xG tegen van 1,60 moet het heel wat teams voorlaten in dat virtuele klassement. Het verdedigen zal dus simpelweg beter moeten tegen de topteams.

 

Beste teams overall (aanvallende xG – defensieve xG)

Een eenvoudige rekensom geeft ons een duidelijker totaalbeeld van ieder team. Namelijk het aantal gecreëerde kansen ten opzichte van het aantal toegestane doelpogingen, de combinatie dus van goed aanvallen en goed verdedigen.

  1. België        + 4,89 xG
  2. Engeland   + 3,30 xG
  3. Brazilië      + 2,48 xG
  4. Rusland     + 2,20 xG
  5. Spanje       + 2,10 xG
  6. Frankrijk    + 2,00 xG
  7. Uruguay    + 2,00 xG
  8. Kroatië       + 1,30 xG
  9. Senegal      + 1,00 xG
  10. Zwitserland + 0,96 xG

Mede dankzij de zwakkere tegenstanders scoren België en Engeland uitstekend. Ook een aantal underdogs scoren hier verrassend sterk.

De zwakste teams overall op basis van het aantal gecreëerde en toegestane doelpogingen zijn duidelijk: Tunesië (-6,49xG), Costa Rica (-2,68xG) en Saoedi-Arabië (-2,4xG).

Het spreekt voor zich dat Argentinië (-1,1xG) en Duitsland (-0,14xG) hier ook niet bijster positief uitkomen.

 

Meest aanvallende poule

Voor onze laatste statistiek kijken we nog even terug welke poule het ‘leukste’ om volgen was omwille van het aantal gecreëerde doelpogingen en de kwaliteit ervan.

  1. groep G  12,99 xG (België, Engeland, Tunesië, Panama)
  2. groep E   10,20 xG (Brazilië, Zwitserland, Servië, Costa Rica)
  3. groep F     8,42 xG (Duitsland, Mexico, Zweden, Zuid-Korea)

8. groep C 6,30 xG (Frankrijk, Denemarken, Australië, Peru)

 

Conclusie

De statistieken geven uiteraard interessante inzichten toch blijft het belangrijk rekening te houden met de tegenstander die alle teams voor de kiezen kregen. Als we die tegenstand in kaart brengen, lijken voorlopig Brazilië en Spanje de grootste kanshebbers op de wereldtitel. Met België, Frankrijk, Engeland (, Rusland en Uruguay) als voornaamste outsiders. Uiteraard is de mogelijke ‘groei doorheen het tornooi’ niet te voorspellen…

PANAMA: DE 0 PROBEREN HOUDEN

Panama, het nummer 55 op de FIFA-ranking, kwalificeerde zich voor het eerst in haar geschiedenis voor een WK voetbal. Lange Bal analyseerde voor u de laatste wedstrijden van de debutant tegen Denemarken (0-1 verlies), Costa Rica (2-1 winst), Noord-Ierland (0-0) en Noorwegen (0-1 verlies).

Bondscoach Dario Gomez kwalificeerde zich in een verder verleden al met Colombia en Ecuador voor een wereldkampioenschap maar werd steeds uitgeschakeld in de poulefase. Met onderstaande 23 spelers onderneemt hij een poging tot een tweede mirakel na de onverhoopte kwalificatie.

tactiek WK

Verwachte basiself als Panama in 4-1-4-1 aantreedt

Doelmannen
Jose Calderon (Chorrillo), Jaime Penedo (Dinamo Boekarest), Alex Rodriguez (San Francisco)

Verdedigers
Felipe Baloy (Municipal CSD), Harold Cummings (San Jose Earthquakes), Eric Davis (Dunajska Streda), Fidel Escobar (New York Red Bulls), Adolfo Machado (Houston Dynamo), Michael Murillo (New York Red Bulls), Luis Ovalle (Olimpia), Roman Torres (Seattle Sounders)

Middenvelders
Edgar Barcenas (Cafetaleros de Tapachula), Armando Cooper (Universidad de Chile), Anibal Godoy (San Jose Earthquakes), Gabriel Gomez (Bucaramanga, Valentin Pimentel (Plaza Amador), Jose Luis Rodriguez en Ricardo Avila (KAA Gent)

Aanvallers
Abdiel Arroyo (Alajuelense), Ismael Diaz (Deportivo La Coruna), Blas Perez (Municipal), Luis Tejada (Sports Boys), Gabriel Torres (CD Huachipato)

Middenvelder Amilcar Henriquez was met 88 caps één van de ouderdomsdekens van het team, hij werd vorig jaar echter neergeschoten bij een overval. Lichtgewicht op de flank, Alberto Quintero, moest in laatste instantie afhaken met een voetbreuk.

In de WK-voorronde hanteerde Panama voornamelijk een 4-4-2 formatie, de laatste maanden werd er echter grondig geëxperimenteerd met onder meer 5-4-1 en een 4-1-4-1. Die laatste formatie lijkt het voorlopig te halen bij bondscoach Gomez. Mogelijke startopstelling, met een gemiddelde leeftijd van 29,36 jaar erg ervaren te noemen:

Penedo (36 jaar): onzeker op uitkomen, diepteballen inschatten in rug defensie
Davis (27): heel explosief, goed 1v1, blijft vooral achterin, niet veel aanvallende intenties
Torres (32): leider achterin, positioneel degelijk, ervaring zat, kopbalsterk. Indien te vermoeid wordt hij vervangen door Baloy (37)
Machado (33): krachtig, technisch heel beperkt, verre inworp
Escobar (23): sterk in duel, maakt regelmatig positionele fouten, als rechtsvoetige op LCV weinig betrokken in balbezit
Gomez (34): moet vooral balans in team houden, houdt steeds positie voor defensie
Godoy (28): aanvallend ingesteld, veel flair, durft risico nemen en leidt daardoor regelmatig balverlies op gevaarlijke plaats
Cooper (30): atypische middenvelder met enorme explosiviteit en drang naar voor, heel zwak in passing eens onder druk, in pressing vaak steun gevend aan spits
Rodriguez (19): snel met goede 1v1 actie maar mist regelmatig overzicht en handelingssnelheid tussen linies
Barcenas (24): explosief maar weinig dreiging naar doel in 1v1
Perez (37): ouderdomsdeken voorin, komt altijd in bal, kopbalsterk, goede kaats waaruit gevaar kan volgen

BALBEZIT

In de opbouwfase heeft Panama twee manieren om het doel van de tegenstander te proberen bereiken. Een eerste manier is die waarbij de Panamezen kort proberen opbouwen en vanuit een snelle balcirculatie de zwakke zone van de tegenstander trachten te bespelen. Afhankelijk van de formatie van de tegenstander probeert het team steeds een overtal te creëren achter de bal om vanuit een snelle passing voorwaarts te spelen. In de laatste twee oefenpartijen tegen Noorwegen en Noord-Ierland probeerde Panama op deze manier zijn wil op te dringen aan z’n opponent.

opbouw

(Te?) Groot overtal in de opbouwfase: 4 Panamese verdedigers (geel) en 1 middenvelder (rood) tegen 3 Noord-Ierse spelers (blauw). Door te trage balcirculatie verloopt het spel echter erg voorspelbaar en gaat de bal verloren tussen de linies

Tegen de 5-3-2 opstelling van de Noord-Ieren koos het er bewust voor om met beide backs laag te blijven en met Pimentel als 6 kort voor de defensie te blijven. Daardoor had het vaak een groot overtal achterin met 5 spelers tegen slechts 2 of 3 Noord-Ieren. Door deze grote superioriteit kon het in de defensie de bal makkelijk rondspelen van links naar rechts, het ontbrak hen achter aan spelers die gevaar creëerden tussen de linies en in de rug van de defensie bij de tegenstander.

Tegen de Noren een gelijkaardig verhaal. Noorwegen speelde in een 4-4-2 systeem waardoor Panama de 6 (nu Gomez) achteruit trok om tussen de centrale verdedigers een 3v2 situatie te creëren. De positie van de backs was echter vaak onvoldoende hoog om ruimte te maken voor andere ploegmaats. Bovendien zorgde, eigenlijk in alle wedstrijden, de te lage balsnelheid voor heel voorspelbaar getik achterin zonder dat er directe diepgang mogelijk was. De tegenstander kon Panama vaak dwingen in een risicovolle pass tussen de linies die makkelijk werd onderschept. Wanneer de Panamese centrale verdedigers toch een aanvallende middenvelder of flankaanvaller tussen de linies konden bereiken, verloor deze meestal de bal door een te beperkte technische bagage met een gevaarlijke tegenaanval tot gevolg.

lange bal

Noorwegen in 4-4-2. Gomez (6) zakt in tussen de centrale verdedigers om overtal te creëren. Opnieuw te trage balcirculatie om overtal uit te spelen. Ook geen aanspeelbaarheid tussen de linies (blauwe vak). Gerichte diagonale lange bal naar diepe spits volgt

 

Lange bal met lopende mensen
De tweede manier van opbouwen is snel de ‘kortste weg naar doel zoeken’, lees een snelle lange bal richting de aanvallers. In de beslissende WK-kwalificatiematch tegen Costa Rica en de oefenwedstrijd tegen Denemarken koos Panama duidelijk voor die tweede strategie. Gezien de beperkte kwaliteiten aan de bal bij de Panamezen lijkt dit, minder risicovol scenario, mogelijks het meest logische voor coach Gomez.

In sommige gevallen is het doelman Penedo die de bal meteen naar voren jaagt, maar vaker wordt in de opbouw kapitein en rechtercentrale verdediger R. Torres gezocht. Hij trapt bijna steevast de bal diagonaal lang richting diepe spits en targetman Perez (1.87m) of Tejeda (1.85m). Beiden zijn relatief kopbalsterk en Panama creëert het grootste gevaar wanneer de flankaanvallers of een aanvallende middenvelder (zoals de dynamische Cooper) dicht bij deze diepe spits komen om te anticiperen op het doorkoppen in de rug van de defensie of het winnen van de tweede bal centraal. Zo kon de 37-jarige spits Perez zijn snelle spitsbroeder G. Torres alleen voor de keeper zetten tegen Costa Rica, na een lange doeltrap van de keeper. In de 87’ scoorde Panama zo zelfs de belangrijke winnende treffer voor de kwalificatie met opnieuw een lange bal richting Perez die verlengde tot bij zijn mee opgerukte kapitein en centrale verdediger R. Torres.

lange bal

Lange bal van achteruit op diepe spits Perez. Twee ploegmaats anticiperen op het kopduel en lopen door in de diepte, G. Torres komt alleen voor de Costa Ricaanse keeper maar mist

 

Voor het overige is het aanvalsplan redelijk beperkt. Waar Panama in de opbouwfase vaak een overtal probeert te creëren als het kort wil opbouwen, doet het dit ironisch genoeg niet in de aanvalsfase. Daar staat het vaak in ondertal of in gelijkheid wat bitter weinig tot dreiging leidt gezien de beperkte individuele kwaliteit van zijn spelers. Een zekere angst om de bal te verliezen is een meer dan logische verklaring. Enkel rechtsback Machado durft af en toe aanvallend inschuiven.

overtal creëren

Beide flankspelers staan breed, halfspaces niet bezet. Er wordt geen overtal gecreëerd rond de bal, onvoldoende kwaliteit om 2v2 situatie uit te spelen = geen diepgang

 

 

Crosspass om 1v1 te creëren op linkerflank
Hierdoor is het echter te vaak wachten op de lange bal richting de spitsen. Eén van de weinige patronen waardoor Panama af en toe gevaar creëert, is wanneer het in een centrale positie tot een 1-2 kan komen met spits Perez, die bijna altijd naar de bal komt. Een laatste vaststelling is de snelle flankwissel van R. Torres. Als de centrale verdediger de bal niet naar de targetman trapt, probeert die vaak de cross naar de linkerflankaanvaller te trappen die dan een snelle 1v1 actie kan opzetten. Met Rodriguez heeft het daar iemand met snelheid en een voorzet, Barcenas is beperkter in deze situaties. Tot heel veel gevaar komen de Panamezen dus voor alle duidelijkheid niet vanuit het veldspel. Als de Belgen met hoge druk ook nog R. Torres kunnen vastzetten zodat die zijn crosses niet kan trappen, hebben onze Duivels bitter weinig te vrezen. Geen enkele gemaakte goal in hun vier oefenmatchen in 2018 tegen Noorwegen, Noord-Ierland, Zwitserland en Denemarken is het harde verdict voor Panama.

 

BALVERLIES

In verdedigend opzicht heeft bondscoach Gomez z’n huiswerk iets meer op orde. Binnen de 5-4-1 formatie tegen Denemarken en Zwitserland stapelden de defensieve fouten zich eerst nog op. Om te beginnen hielden de Panamezen de ruimtes tussen de linies onvoldoende dicht wat erg vaak werd uitgespeeld door de tegenstander.

Dat zorgt uiteraard voor een kettingreactie wanneer andere spelers hun positie gaan verlaten om toch druk te geven op de balbezitter tussen de linies. Tegen de Denen verlieten de centrale verdedigers dan regelmatig hun ruimte om door te dekken wat vaak goed werd uitgespeeld door de Denen in de halfspaces in de rug van de verdediging. Het feit dat de centrale verdedigers bijna nooit goed op één lijn stonden, werkte dit uiteraard in de hand.

halfspace

Ruimte tussen linies wordt niet goed verdedigd. Eriksen wordt aanspeelbaar en door slecht uitstappen van twee Panamese spelers, krijgt hij vrije baan in de rug van de defensie. Hij trapt een gevaarlijke voorzet vanuit halfspace die in handen van keeper wordt gekopt

 

Problemen met ruimte in de rug
Ook het verdedigen op de flanken verliep moeizaam. Ondanks de 5-4-1 opstelling probeerden Panama bij momenten wel hoog druk te zetten: het zorgde voor enthousiasme bij de wing backs die probeerden door te dekken op de backs van de tegenpartij wanneer hun flankaanvallers hoger aan het storen waren. Wanneer die even te laat kwamen, zorgde dat uiteraard voor zeeën aan ruimtes in de rug van de defensie. Het gebrek aan snelheid bij de oudere spelers achterin kon bijgevolg makkelijk worden benut.

Gomez besloot na de wedstrijden tegen Denemarken (1-0 verlies) en Zwitserland (6-0 verlies) verlies voor een omschakeling naar een 4-1-4-1. Vanuit die formatie gaf het eerst de Noord-Ieren partij en dat verliep een stuk beter. Een leuke test ook omdat de Noord-Ieren net als onze Rode Duivels met een 3-mansdefensie spelen. Panama koos voor een medium blok vanuit 4-1-4-1 waarbij het de 3 verdedigers relatief eenvoudig laat rondspelen zonder druk te geven. De 4 spelers achter de diepe spits proberen de passlijnen af te zetten en snel te kantelen zodat de tegenstander niet tussen de linies kan spelen zonder dat de bal onderschept wordt.

Hogere pressing
Soms kozen de Panamezen echter wel voor agressieve pressing op de 3-mansdefensie. Meestal was het dan één van beide flankaanvallers die z’n moment koos om hoog door te duwen op de linker- of rechter centrale verdediger van de tegenpartij wanneer die een moeilijkere bal kreeg toegespeeld. Door hem naar binnen te duwen, vanuit de passlijn op de wing back, vond die weinig voorwaartse opties. Intussen drukte de spits door op de meest centrale verdediger en schoof ook de andere flankaanvaller door richting de derde centrale man. Vaak werd een centrale middenvelder wel vrijgelaten in die situaties maar de Noord-Ieren blonken op een slecht terrein niet meteen uit in hoog technisch vernuft waardoor het gedwongen werd snel lang te spelen. België moet wél in staat zijn om onder die mogelijke druk uit te voetballen.

hoge pressing

Hogere pressing Panama. Rechterflankaanvaller duwt LCV van Noord-Ierland naar binnen. CV ontvangt moeilijke bal en wordt meteen onder druk gezet door diepe spits Perez waardoor een lange bal volgt

 

Met de 4-1-4-1 stond de organisatie en het beperken van de ruimte tussen de linies bij de Panamezen duidelijk beter de laatste partijen. Een grote zwakte blijft echter de ruimte in de rug van de defensie wanneer de tegenstander toch eens tussen in balbezit geraakt tussen defensie en middenveld van Panama. In die situaties is er soms geen druk op de bal waardoor er gevaarlijk kan getrapt worden maar vaker komt er geïsoleerd druk door 1 speler waardoor er snel een gevaarlijke eindpass in de diepte kan gespeeld worden. Gezien de kwaliteiten van Hazard en Mertens op die positie is groot gevaar daar zeker mogelijk. Zwitserland gaf er met verschillende gelijkaardige doelpunten alvast het goede voorbeeld.

Ook in de omschakeling naar balverlies is het team op die manier kwetsbaar. Vandaar waarschijnlijk ook de keuze om in de opbouw een groot overtal achterin te houden gezien de beperkte voetballende kwaliteiten en het feit dat de kans op balverlies sowieso groot blijft als men probeert geduldig uit te voetballen.

 

SPELHERVATTINGEN

Aangezien de individuele kwaliteit en het aanvalsplan redelijk beperkt is, moet Panama proberen gebruikmaken van elke standaardsituatie om tot gevaar te komen. Het eerste wat daarbij opvalt, is het frequente gebruik van de (heel) verre inworp. Deze komt van rechtsback Machado en wordt zowel op rechts als op links gebruikt. Er zijn zelfs situaties waarbij de verre inworp van zo’n 30m wordt gebruikt aan de middenlijn richting de targetspits die rond de baklijn beweegt. Rond hem zijn tegelijk voldoende lopende spelers die voor chaos proberen zorgen.

verre inworp

Heel verre inworp van back Machado richting diepe spits(en) en lopende mensen rond hem

Ook op hoekschoppen zijn R. Torres (1.87m) en spits Perez de gevaarlijkste heerschappen. R. Torres loopt bijna altijd naar de eerste zone waar hij richting doel kopt of de bal doorkopt naar de tweede zone. In de tweede zone loopt steevast zijn collega-centrale verdediger Escobar (1.82m). Op die manier ‘scoorde’ Panama ook het spookdoelpunt dat hen terug in de match bracht tegen Costa Rica. De hoekschoppen worden bijna steeds door andere spelers getrapt maar zo goed als altijd indraaiend.

corner voor

Indraaiende corner. Torres loopt in de eerste zone in en kopt de bal door. Geharrewar voor doel en spookdoelpunt wordt toegekend

Bij hoekschoppen tegen kiest men duidelijk voor mandekking. Bovendien worden de eerste zone bezet en kiest R. Torres (de beste kopper) voor een centrale positie net binnen/buiten de kleine baklijn, ook Perez (targetman) neemt 1e zone voor zijn rekening. Opvallend is dat het elftal van Gomez tegen Noorwegen er van bij de start steeds voor koos drie aanvallers voorin te houden, iets wat uiteraard ook aan onze Duivels zal worden meegegeven. Er ligt in dit geval bijzonder veel ruimte voor een ingestudeerd nummertje rond de baklijn.

corner voor

Mandekking in de 16m. R. Torres (5) en Perez (7) staan in zone om bal weg te koppen. Enorm veel ruimte voor een variant in en rond de baklijn

Het is overigens al 28 goals geleden dat Panama nog eens een tegendoelpunt slikte op corner (toen een korte corner tegen Costa Rica) dus op dat vlak zullen de Belgen zich van hun creatiefste kant moeten tonen.

 

CONCLUSIE

Echte vedetten heeft Panama niet. Als het team een succesje wil vieren, zal het dat waarschijnlijk moeten doen op een manier die heel ‘rechttoe rechtaan’ is met snelle lange ballen van achteruit op de diepe spits met lopende mensen rond zich. Aanvallend is er voor het overige weinig strategie. Enkel op hoekschoppen en op verre inworpen, toonde het team zich de voorbije matchen nog sporadisch eens gevaarlijk. De nul proberen houden zal van primordiaal belang zijn maar dat lukte slechts 2x in de laatste 10 wedstrijden. In balverlies staat het ook effectief al iets beter op orde in een 4-1-4-1 opstelling maar echt sterke tegenstanders troffen de Panamezen natuurlijk nog niet. Het blijft enorm kwetsbaar in de rug van de defensie ook van zodra de tegenstander erin slaagt tussen de linies te spelen. Dit Panama zal bloed, zweet en tranen laten maar mag eigenlijk niet meer dan een ideaal opwarmertje zijn voor België.

 

Meer internationaal voetbal